We hebben het aantal bezwaren tegen grote woonprojecten de laatste jaren fors zien toenemen. Dat blijkt ook uit de cijfers van Pano. In 2019 ging het om 23% van de projecten, in 2023 liep dat al op tot 35%. Eén klacht volstaat tegenwoordig vaak om een heel project jarenlang stil te leggen.
Democratische, legitieme inspraakmogelijkheden dreigen steeds vaker als verdienmodel te worden misbruikt. Beroepsprocedures worden ingezet om ontwikkelaars onder druk te zetten via dadingen — met soms absurde bedragen als inzet.
Soms vragen buren geld om geen bezwaar in te dienen. Soms bieden ontwikkelaars het zelfs zelf aan, gewoon om tijd te winnen. In de Pano-reportage spreken meerdere bouwheren voor het eerst openlijk over hun overeenkomsten. “Dit is gewoon chantage, dit is gewoon geldgewin”, zegt één van hen. “Als centen alles kunnen oplossen, dan hebben we geen rechtssysteem meer nodig”.
Het juridisch kader is zo ingewikkeld geworden dat elk dossier wel ergens te raken valt. “Je hebt niet alleen een achilleshiel. Heel het lichaam van een project is Achilles geworden,” zegt Stijn Verbist, advocaat gespecialiseerd in omgevingsrecht in de reportage.
Een heldere, efficiënte en rechtszekere regelgeving is geen pleidooi tegen inspraak, maar voor een systeem waarin alle belangen op transparante en evenwichtige wijze worden afgewogen.
Probleem voor de maatschappij
Wat in de reportage wordt aangekaart, vormt volgens ons niet alleen een probleem voor ontwikkelaars, maar ook voor de maatschappij als geheel. “De schade beperkt zich niet tot de soms absurde dadingsbedragen die gevraagd worden in beroepsprocedures”, zegt onze CEO Stefan Paeleman. “De échte kost zit in de vertragingen zelf: verdampte financiering, bijkomend studiewerk en jarenlange stilstand. Vaak gaat het om strategische locaties met een hoge maatschappelijke waarde, dichtbij openbaar vervoer en voorzieningen.” Wanneer dergelijke projecten jaren stilliggen, verliezen niet alleen ontwikkelaars, maar ook overheden, belastingbetalers en toekomstige bewoners. In een context van wooncrisis is dat een verlies dat we ons als samenleving simpelweg niet kunnen veroorloven.
Een heldere, efficiënte en rechtszekere regelgeving is geen pleidooi tegen inspraak, maar voor een systeem waarin alle belangen op transparante en evenwichtige wijze worden afgewogen — zonder dat proceduremisbruik loont. “Bij Triple Living geloven we in stedenbouw als hefboom voor een duurzame en leefbare toekomst”, besluit Paeleman. “En daar hoort ook échte inspraak bij — geen proceduremisbruik.”
